Gripper & Sissoko İkilisinden, Gümüşlük’te Afrika Rüzgarları

Güney Afrikalı gitarist Derek Gripper ve Malili kora sanatçısı Ballake Sissoko, 20. Uluslararası Gümüşlük Müzik Festivali kapsamında Antik Taş Ocağı’nda unutulmaz bir konser verdi. Bosfor Turizm’in ana sponsorluğunda ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla izleyici ile buluşan konser, Sistem A.Ş.’nin etkinlik sponsorluğuyla gerçekleşti…

Mali’nin ve Afrika kıtasının seslerini, klasik gitar ve korayla sentezleyen Derek Gripper & Ballake Sissoko ikilisi, Gümüşlük’te Antik Taş Ocağı’nda unutulmaz bir konserle bir araya geldi. Daha önce de dünyanın farklı merkezlerinde performans sergileyen sanatçılar, Bodrumlu müzikseverlerden büyük beğeni topladı.

Daha önce de Gümüşlük’ün konuğu olan Güney Afrikalı Derek Gripper’ın, Kora enstrümanına duyduğu ilgi, onu koranın en büyük eserlerini transkribe etmeye ve kaydetmeye yönlendirmiş. Bu çalışmaları klasik gitara farklı bir soluk getirdiği gibi enstrümana ilk kez bir Afrika repertuarı da kazandırmış. Gripper, Gümüşlük’teki konserde bu repertuarın seçkin eserlerini, koranın son yıllardaki en başarılı temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Ballake Sissoko’yla birlikte seslendirdi. Malili kora sanatçısı Ballake Sissoko ise Afrika’nın ve ülkesinin en saygın müzisyenleriyle ortak projelere imza atmış ve aynı sahneyi paylaşmış. Toumani Diabaté, Taj Mahal, Driss El Maloumi ve Rajery ile birlikte kurduğu 3MA, bunlardan sadece bazıları…

20.Uluslararası Gümüşlük Müzik Festivali kapsamında 2 bin 500 yıllık tarihi taş ocağında, Bodrumlu sanatseverin karşısına çıkan Gripper ve Sissoko ikilisi, performans sırasında özellikle doğaçlamalarla büyük beğeni topladı. Ayrıca Gripper ve Sissoko, eski bir griot parçası olan “Tutu Jaja”; daha modern bir griot parçası olan “Tita”ya ve Sissoko’nun “Maimouna” gibi bilinen ve sevilen yapıtlarına da yer verdiler. Kültürler arası müzikal keşiflerin peşindeki ikilinin Mali müziği ve Batı müziği arasında kurduğu mükemmel ilişki görülmeye değerdi.

Kora için yazılmış eserleri gitara uyarladı

Afrika’nın en önemli müzisyenlerinin eserlerinden uyarladığı bir Afrika klasik gitar repertuarı yaratma projesi kapsamında 21 telli kora çalgısı için yazılmış eserlerin transkripsiyonunu başarıyla gerçekleştiren Gripper’ın 2012 tarihli “One Night on Earth” adlı ilk kora albümü yayınladığında büyük şaşkınlık ve övgü ile karşılanmıştı. Klasik gitar efsanesi John Williams, bunun “mutlak bir şekilde imkansız olduğunu düşündüm, ta ki Derek Gripper’ı duyana kadar” demişti. Kora ustası Toumani Diabaté ise bunun gerçekten tek bir kişi tarafından çalındığından emin olmak için doğrulama istemişti. İkisi de Derek’i iş birliği yapmaya davet etmiş; bunun üzerine Gripper, Williams ile Londra’nın Shakespeare’s Globe ve King’s Place’de, Diabaté ve Symmetric Orkestrası ile Mali’nin Bamako kentindeki Acoustik Festivalinde performans sergiledi. Sanatçı, 2016 yılında Carnegie Hall’deki ilk konseri Mali’nin Trio da Kali grubuyla gerçekleştirmiş ve İngiliz Songlines dergisi, 2016 albümü “Libraries on Fire”ı Afrika ve Orta Doğu’da en iyi albümü ödülüne layık görmüştü.

Bu iki kayıt, kora/gitar çevirilerini müzik dünyasında ön plana çıkardı. Gripper’ın son dönem kayıtları “A Year of Swimming” (2020), “Billy Goes to Durban” (2021) ve “Sleep Songs for My Daughter” (2022), kora keşiflerinin unsurlarını kendi besteleri ve improvisasyonlarında kullanarak, saha ve stüdyoda kaydedildi. Ayrıca Bach kayıtlarıyla, Afrika müziğinin erken Avrupa müziğinin doğal sadeliğini yeniden yakalama konusunda çok şey öğretebileceğini gösterdi. Sanatçı, Malili kora ustası Ballaké Sissoko ile yeni bir ikili proje üzerinde işbirliği yapıyor ve Platoon müzik şirketi için kayıtlar yapıyor.

Sissoko’nun müzik kariyeri

Sissoko’nun babası Djelimady Sissoko, Gambiya’dan Mali’ye taşınan ve ulusal orkestranın bir parçası olması için hükümet tarafından finanse edilen önemli bir müzisyendi. Jeli veya griot kastında doğan çoğu kişinin yaptığı gibi, Sissoko genç yaşta müzikle ilgilenmeye başladı. 1981’de 13 yaşındayken babasını kaybeden Sissoko, Ensemble Instrumental National du Mali’de babasının yerini aldı. Bir n’goni oyuncusu ve bir balafon oyuncusu ile üçlü Mande Tabolo’yu kurdu.  Ayrıca yaşadığı bölgedeki ünlü kadın şarkıcılarla birlikte sahne almış ve 1999 yılında Toumani Diabaté ile yaptığı düetle ün kazanmıştır. 2005 yılında yayımlanan Tomora albümünde, kora çalgıcısı Toumani Diabaté, şarkıcılar Alboulkadri Barry ve Rokia Traoré ile Mali Ulusal Enstrümantal Ansambl’nın keman solisti Fanga Diawara da yer almaktadır. Ekim 2009’da yayımlanan Chamber Music albümü, klasik çellist Vincent Ségal ile işbirliği sonucunda ortaya çıkmış ve Fransız No Format! ve Amerikan Six Degrees Records etiketleri tarafından yayımlanmıştır.

Son albümü Djourou’da, Ballaké Sissoko Salif Keita, Arthur Teboul (Feu! Chatterton), Camille, Oxmo Puccino, Vincent Segal ve Patrick Messina gibi çeşitli müzisyenleri davet ederek yeni ufuklara açılmıştır. Bir improvizatör olarak Sissoko üstün niteliklere sahiptir. Bu nitelikler küçük bir çocukken Mali Enstrümantal Ansambl’nın saygın büyükleri tarafından yetiştirmeye başladığı süreçten gelmektedir.